SOFA

Erik Dorsman

Na jaren van studie, ontwerpoefeningen en werkervaring hebben architect Emiel Noordhuis en architectuurhistoricus Erik Dorsman hun krachten gebundeld. Los van architectuurtrends en modieuze procesvormen richten zij zich daarbij simpelweg op de kern van hun vak: de kwaliteit van architectuur en ruimte, de bijdrage ervan aan de stedelijke ontwikkeling en de onmiskenbare samenhang tussen onderzoek en ontwerp.

De Deur in Huis hanteert een brede vakmatige blik, benadert opgaven integraal en werkt vanuit de overtuiging dat kennis, expertise en vakmanschap tot de grondbeginselen van de ontwerpcultuur behoren. Met gezond verstand, in BEELD, WOORD en DAAD: De Deur in Huis onderzoekt en ontwerpt, organiseert excursies en tentoonstellingen, debatteert en filosofeert, schrijft essays en maakt visies.

Plek voor ontwerp en debat

De Deur in Huis streeft naar een plek waar de potentie van het ontwerp weer vanzelfsprekend onderdeel is van de dagelijkse gang van zaken. De naam van het bureau verwoordt een typische werkhouding: ter zake komen, inhoudelijk direct zijn, gewoon zeggen waar het op staat. Maar De Deur in Huis betekent ook: zonder te kloppen of vragen binnen mogen vallen, openstaan voor de ideeën en perspectieven van anderen, benaderbaar zijn. Het bureau wil dus net zo goed kritisch, onconventioneel als voor de hand liggend zijn en is daarom meer dan alleen een ontwerpkantoor.

De Deur in Huis wil toegankelijk zijn, een plek voor ontwerp en debat – een plek waar we met vakgenoten, opdrachtgevers, overheden, particulieren of anderszins geïnteresseerden kunnen samenkomen om te discussiëren, informatie uit te wisselen en kennis te delen; een plek waar we ook buiten werktijd onze vakbezieling kunnen uiten. Een plek, kortom, waar we gezamenlijk overtuigend aan ons vakgebied kunnen werken.

Vanuit het idee dat we zowel scherp, grondig als genuanceerd aan opgaven moeten werken, beoogt het bureau een complete, samenhangende en werkveld-overstijgende aanpak. De Deur in Huis gelooft niet in de optelsom van deeloplossingen. Het bureau werkt in flexibele bezetting, is compact en wendbaar: afhankelijk van de context wordt in verschillende samenwerkingsverbanden met een groot vakinhoudelijk netwerk aan uiteenlopende opgaven gewerkt. De werklijnen zijn kort, het contact direct, de aanspreekpunten helder.

Ontwerpaandacht ontstaat uiteraard vanuit de interesse voor de opgave, maar heldere afspraken en gezamenlijk enthousiasme vormen logische voorwaarden voor het kwaliteitsniveau van de projecten: een fatsoenlijk ingericht proces laat ruimte voor degelijk vooronderzoek en solide ruimtelijke analyses, de basis voor een sterk en passend ontwerp. Dat we met alle betrokken partijen en een scherpe blik intensief moeten samenwerken aan onderzoek en ontwerp, is voor De Deur in Huis met andere woorden geen wapenfeit, maar gewoon vakinhoudelijk onontkoombaar.

Beeld, woord en daad

Dat De Deur in Huis inzet op de relatie tussen onderzoek en ontwerp is weinig opmerkelijk. In de kern heeft ontwerpen althans een onderzoekend karakter, waarin kennis, expertise en vakmanschap centraal staan. Veel meer dan de eenduidige oplossing van een opgave vertegenwoordigt het ontwerp de zoektocht naar het vormgeven ervan. Juist in deze zoektocht wordt het vermogen ontwikkeld om met eenvoudige middelen een aangenaam, gebruiksvriendelijk en uitgesproken ontwerp te maken, dat technisch en financieel haalbaar is, maar eveneens een herkenbare karakteristiek heeft en passend is.

Natuurlijk werkt De Deur in Huis vanuit de overtuiging dat we ontwerp als onderzoek moeten zien, dat we goed om ons heen moeten kijken, dat we moeten schetsen om de mogelijkheden van een opgave en locatie te verkennen en verbeelden. Kennis, expertise en vakmanschap vormen geen onderscheidend vermogen, ze behoren daarentegen tot de essentie van de ontwerpdiscipline.

De neiging om doodnormale vakkundigheid tegenwoordig als unique selling point te verkopen wordt door De Deur in Huis beslist in de kiem gesmoord: we mogen toch per definitie van ontwerpers en vakgenoten verwachten dat ze onderzoekend, kritisch, genuanceerd en realistisch zijn, dat ze kortom hun vakmanschap serieus nemen? En net zoals vakkundigheid onbetwistbaar als een voorwaarde in plaats van als een prestatie wordt gezien, zo gaat De Deur in Huis er vanuit dat we hieraan niet alleen in beeld, maar ook in woord en daad blijven bijdragen.

De ambitie om een structurele bijdrage in beeld, woord en daad te leveren, komt voort uit de opvatting dat niet alleen onze ontwerpen, tekeningen en visualisaties, maar dat ook onze woorden, onze debatten, discussies en inhoudelijke polemieken, onze tentoonstellingen, manifestaties en biënnales daadwerkelijk bijdragen aan de ontwikkeling van het vakgebied, aan het denken over architectuur en stedenbouw, aan het voeren van een bevlogen vertoog over de stad en aan de stedelijke ontwikkeling als geheel.

In een tijdsgewricht waarin ‘de tijd’ zelf zogenaamd schaarser wordt, plannen sneller moeten worden gemaakt terwijl de opgaven complexer worden en ruimte voor behoorlijk onderzoek en grondige analyses wordt verspild aan procesmanagement, lijkt dit wellicht op vloeken in de kerk. Maar we mogen het economisch tij en de identiteitscrisis van ons vakgebied niet als excuus gebruiken om de aandacht van ons vakmanschap af te leiden – alsof onze discipline niet al voldoende zit opgescheept met allerlei soorten pseudo-dingen en nonsens. Juist op minder voor de hand liggende momenten moeten we de kracht van ons vak zonneklaar naar voren brengen. Onze vakgeschiedenis laat immers duidelijk zien: zodra we het vocabulaire van onze discipline verliezen, elkaar als vakgenoten nauwelijks verstaan en ons vak aan anderen niet goed kunnen uitleggen, verzuimen we om met onze ideeën, visies en ontwerpen een overtuigende bijdrage aan de maatschappij te leveren en verwaarlozen we het contact met de ruimte om ons heen.

Curriculum vitae

De Deur in Huis is opgericht door Emiel Noordhuis en Erik Dorsman. Sinds 2006 delen zij hun passie voor het vak, Emiel aanvankelijk als architect bij pvanb architecten, Erik als architectuur- en stedenbouwhistoricus met zijn onderzoeksbureau SOFA. Samen trekken ze er op uit, verkennen het vak in de praktijk, bestuderen de steden die ze bezoeken en discussiëren over de architectuur die ze verkennen. Vanuit hun eigen discipline hebben ze een scherpe maar ervaren blik op het vak ontwikkeld, waarmee ze gezamenlijk een vakinhoudelijk brede basis voor het bureau vormen. Met De Deur in Huis worden verschillende perspectieven, vaardigheden en expertises gebundeld, wordt de verbinding tussen praktijk en theorie opgezocht en wordt geprobeerd om met deze brede blik tot de essentie van het vak te komen.

De Deur in Huis werkt graag in groepsverband en ziet reflectie en gedachtenwisseling als een wezenlijk onderdeel van het ontwerpproces. Sinds de eerste werknemer begin 2018 is het bureau gestaag gegroeid naar een team van zes personen. Zo waarborgen we de continuïteit van projecten en bouwen we aan een vruchtbare relatie met onze opdrachtgevers. Ontmoet het TEAM van De Deur in Huis.

Curriculum
vitae

Werk

2016

‘Architectuurmanifest Groningen’ (manifestatie ‘Wonen in stadshart’), met en voor stadsbouwmeester Jeroen de Willigen, Atelier Stadsbouwmeester Groningen

Regio Groningen 2070, essay over Groningen als een autonome stedelijke regio, met en voor Jeroen de Willigen (De Zwarte Hond) en Peter Veenstra (Lola landscape architects)

The next economy (Internationale Architectuurbiënnale Rotterdam), essay met vergezicht op een energie-neutraal en duurzaam Groningen, met het Atelier Stadsbouwmeester Groningen en voor de Internationale Architectuurbiënnale Rotterdam

De Groninger Narratieven, zes verhalen over de ruimtelijke geschiedenis van Groningen, voor en met stadsbouwmeester Jeroen de Willigen, Atelier Stadsbouwmeester Groningen

2015

Ambitiedocument Groninger Spoorzone, ‘Mooi Extra – Aanvulling op ambitiedocument Groningen Spoorzone’ (NL Architects, Amsterdam), met NL Architects en voor het Kwaliteitsteam Groningen Spoorzone

2013

Manifestatie ‘Kloppend Hart – Bouwen aan de binnenstad van Leeuwarden’, onderzoek, tentoonstelling en boek, met Niek Verdonk en voor de gemeente Leeuwarden

2012

Making City (Internationale Architectuurbiënnale Rotterdam): paviljoen gemeente Groningen, De Intense Stad / Intense Laagbouw / Bouwjong! The manifestation as a spatial instrument for making city, met stadsbouwmeester Niek Verdonk en voor de gemeente Groningen

Manifestatie ‘Bouwjong! Woningbouw voor jongeren’, onderzoek, tentoonstelling en boek over jongerenhuisvesting, met Platform GRAS en stadsbouwmeester Niek Verdonk, voor de gemeente Groningen

2009

Manifestatie ‘Intense Laagbouw’, onderzoek, tentoonstelling en boek over woningbouw in hoge dichtheden, met stadsbouwmeester Niek Verdonk en voor de gemeente Groningen

2007

‘Op Groninger Hoogte – (N)ooit gebouwde projecten van 18 architecten uit Groningen’, tentoonstelling RO/EZ, met stadsbouwmeester Niek Verdonk en voor de gemeente Groningen

2005

De Zondvloed (Internationale Architectuurbiënnale Rotterdam), genealogisch onderzoek naar polders, met Yvonne Hilgenkamp en voor de Internationale Architectuurbiënnale Rotterdam

2003

Onderzoek Spacemate Amsterdam Zuidoost, met Hanneke Rolden en voor PERMETA Architecten: PERMETA architecten, Spacemate – Zuidoostlob. Kwantitatieve analyse van dichtheid en transformatiemogelijkheden, PERMETA Architecten, Amsterdam 2004

Second Opinion Arnhem Rijnboog, met Niek Verdonk, Marcel van Heck en Paul Kuitenbrouwer, voor het Atelier Rijksbouwmeester: Second Opinion – Stedenbouwkundig Advies Haven Rijnboog, Den Haag mei 2003

Publicaties

2016

E.J. Dorsman, Regio Groningen 2070 – Visie op een autonome stedelijke regio, De Zwarte Hond, Lola landscape architects

2016

E.J. Dorsman ‘De Nordic City’, in: Atelier Stadsbouwmeester Groningen, Denkbeelden voor een slimme energiestad – Groningen > Nordic City, gemeente Groningen

2015

E.J. Dorsman, P.M. Schaap & J. de Willigen, 20 jaar Dag van de Architectuur Groningen – Een overzicht van de winnaars van de Groninger Gebouwenenquête 1996-2015, GRAS Uitgevers, Groningen

2014

E.J. Dorsman & N. Verdonk, ‘Voor de continuïteit in ruimtelijke ontwikkelingen’, in: Gro Blogs, Urban Gro Lab, urbangrolab.nl

2012

R. Asschert, E.J. Dorsman e.a., Bouwjong! Woningbouw voor jongeren, GRAS Uitgevers, Groningen

2011

E.J. Dorsman, ‘Het Tschumipaviljoen – een brede culturele geschiedenis’, in: Tschumipaviljoen, http://www.tschumipaviljoen.org/paviljoen

2011

N. Verdonk & E.J. Dorsman, ‘Kenniscampus Leeuwarden: campus of stad?’ in: Architectuurstudio Herman Hertzberger, NHL Hogeschool, Uitgeverij 010, Rotterdam

2009

E.J. Dorsman, H.C. Rolden e.a., Intense Laagbouw. Woningbouw in hoge dichtheden, GRAS Uitgevers, Groningen

2008

E.J. Dorsman, ‘Nieuwe renaissance’, in: P.M. Schaap e.a., De Intense Stad Update: De Rokade Hoornse Meer, GRAS Uitgevers, Groningen, pp 11-13

2007

E.J. Dorsman, ‘Bedrieglijke eenvoud. Appartementengebouw in Groningen van Johannes Kappler Architekten’, in: de Architect, jaargang 38, nr. 3, Sdu Uitgevers, Den Haag, pp 60-63

2005

F. Feddes & A. Geuze, Polders! Gedicht Nederland, Nai Uitgevers, Rotterdam

Excursies

2013

Noorwegen, studiereis met Paul Kuitenbrouwer en Niek Verdonk voor architecten, stedenbouwkundigen, landschapsontwerpers, historici en projectadviseurs

2011-2015

Kopenhagen, Oslo, Marseille, Londen: studiereizen voor de Welstands- en Monumentencommissie Groningen

2009-2015

Kopenhagen, Berlijn, Londen, Wenen, Brussel, Venetië: studiereizen voor De Deur in Huis, met Emiel Noordhuis

2008-2009

Hamburg, Brussel: studiereizen gemeente Groningen

2007-2010

Zürich, Madrid, Essen, Duisburg, Düsseldorf: studiereizen voor De Zolder, met pvanb architecten, Bureau Ritsema en MD Landschapsarchitecten

2006-2011

Wenen, Londen, Kopenhagen, Hamburg, Madrid, Praag, Tallinn, Helsinki: studiereizen voor Meander, studievereniging Kunst- en Architectuurgeschiedenis, Rijksuniversiteit Groningen

Betrekkingen

2017

Oprichting De Deur in Huis, met Emiel Noordhuis: plek voor ontwerp en debat

2014-2017

Adviseur Atelier Stadsbouwmeester Groningen

2013-2017

Secretaris Kwaliteitsteam Groninger Spoorzone

2009-2017

Secretaris Welstands- en Monumentencommissie commissie Groningen

2004

Oprichting SOFA, architectuur- en stedenbouwhistorisch onderzoek

2002-2004

Freelance architectuur- en stedenbouwhistoricus

Opleiding

2002

These: Versteende Retoriek – De wederopbouw van de Stalinallee en het Hansaviertel als politiek instrument tijdens de Koude Oorlog, augustus 2002

2001

‘Schiphol – Van Airport tot Airportcity’: tentoonstelling Kunst- en Architectuurgeschiedenis, Rijksuniversiteit Groningen

2000

Stage PERMETA Architecten, Amsterdam: PERMETA Architecten, Het Nieuwe Wonen – Veranderende woonmilieus en het veranderbare woongebouw, Projectbureau Consortia IJburg, Amsterdam, mei 2001

2000

Kopenhagen, Wenen: studiereizen voor Meander, studievereniging Kunst- en Architectuurgeschiedenis, Rijksuniversiteit Groningen

1997-2002

Kunst- en Architectuurgeschiedenis, Rijksuniversiteit Groningen